زین‌الدین یزید زیدان (زادهٔ ۲۳ ژوئن ۱۹۷۲ در مارسی، فرانسه) (ملقب به زیزو) فوتبالیست سابق فرانسوی (الجزایری‌الاصل) است که در پست هافبک بازی می‌کرد. کارشناسان زیادی بر این باور اند که زیدان بهترین بازیکن تاریخ فوتبال است. او برای تیم‌های باشگاهی همچون یوونتوس و رئال مادرید و تیم ملی فوتبال فرانسه توپ می‌زد.

زیدان در طول عمر حرفه‌ای خود سه بار به عنوان بهترین بازیکن سال جهان از سوی فیفا (در ۱۹۹۸، ۲۰۰۰ و ۲۰۰۳) انتخاب شد. او یک بار جایزهٔ بهترین بازیکن سال اروپا، یک بار جایزهٔ پرارزش ترین بازیکن جام باشگاه‌های اروپا و یک بار جایزهٔ بهترین بازیکن جام جهانی را دریافت کرده‌است و به قهرمانی جام جهانی، جام ملت‌های اروپا، جام باشگاه‌های اروپا، لیگ ایتالیا، و لیگ اسپانیا نائل آمده‌است و از این رو می‌توان او را از پرافتخارترین بازیکنان تاریخ دانست. او در ضمن در فینال جام جهانی (سه بار) و در فینال جام باشگاه‌های اروپا گل زده‌است. او در فرانسه رده دومین فوتبالیست تاریخ فرانسه را به خود اختصاص داده‌است.

زیدان پس از مسابقات جام جهانی ۲۰۰۶ از فوتبال خداحافظی کرد و به این ترتیب رئال مادرید آخرین تیم باشگاهی و فینال جام جهانی ۲۰۰۶ آخرین بازی حرفه‌ای او بود. در همین فینال ضربهٔ سر او به شکم ماتراتزی و کارت قرمزی که دریافت کرد، یکی از جنجالی‌ترین لحظات تاریخ زندگی‌اش را در آخرین لحظات عمر حرفه‌ای‌اش رقم می خورد تیم زیدان هرسال باتیم دوستان رونالدو بازی می کند درتیم دوستان زیدان دسایی وجود دارد

-----------------------------------------------برای مشاهده ادامه به پایین عکس رجوع کنید

باشگاهی

کن

زیدان برای اقامت شش هفته ای به کن رفت ، اما سرانجام به مدت چهار سال برای بازی در سطح حرفه ای در این باشگاه در آنجا ماند. او که در سن چهارده سالگی برای پیوستن به کن خانواده اش را ترک کرده بود ، توسط مدیر باشگاه کن jean-claude Elineau کن دعوت شده بود، تا خوابگاهی را که او با 20 بازیکن دیگر به اشتراک گذاشته شده را ترک کند و برای ماندن با او و خانواده اش نزد آنها برود. زیدان بعدها گفت که در زندگی با Elineaus بود که او تعادل را پیدا کرد. زیدان اولین بازی حرفه ای خود را با کن در 18 مه 1989 در سن شانزده سالگی در بازی لیگ ۱ برابر در برابر نانت انجام داد. او اولین گل خود را برای باشگاه در تاریخ 8 فوریه 1991 نیز در برابر نانت در پیروزی 2-1 به ثمر رساند. پس از بازی در یک جشن با حضور همه بازیکنان کن، رئیس باشگاه کن Alen Pedretti، ماشینی را که به زیدان برای اولین گلش برای باشگاه را وعده داده بود به او هدیه کرد. او تا سال ۱۹۹۲ در این باشگاه بازی می‌کرد و جمعاً در ۶۵ بازی لیگ فرانسه به میدان آمد و ۶ گل به ثمر رساند. او در ۱۹۹۲ در سن بیست سالگی به بوردو، یکی از مطرح‌ترین باشگاه‌های فرانسه پیوست.

بوردو

زیدان جمعاً چهارسال از ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ برای بوردو بازی کرد. در این چهار سال او در ۱۵۷ بازی لیگ فرانسه شرکت داشت و ۳۲ گل به ثمر رساند.

یوونتوس

پس از چهار سال بازی در بوردو، زیدان در ۱۹۹۶ با مبلغ سه میلیون دلار به یوونتوس ایتالیا پیوست. در یوونتوس او تحت مربیگری مارچلو لیپی در کنار کسانی دیدیه دشان، الساندرو دل پیرو، و ادگار داویدز به یکی از اصلی‌ترین ستاره‌های تیم، بدل شد.

او در پنج سال بازی با یوونتوس به دو بار قهرمانی لیگ ایتالیا دست یافت و دو بار پیاپی، در سال‌های ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸، در فینال جام باشگاه‌های اروپا به میدان آمد. (که به همراه یوونتوس هر دو را شکست خوردند).

زیدان جمعاً پنج سال، یعنی تا سال ۲۰۰۱، در یوونتوس بازی کرد. در این پنج سال ۱۵۱ بار در لیگ ایتالیا به میدان آمد و ۲۴ گل نیز به ثمر رساند.

رئال مادرید

در سال ۲۰۰۱ زیدان در یکی از مشهورترین انتقال‌های تاریخ فوتبال به رئال مادرید پیوست. رقم این انتقال، ۷۴ میلیون یورو بود که تا آن زمان در تاریخ فوتبال بی‌سابقه بود و حتی تا ۱۰ سال بعد هم هیچ بازیکنی به این مبلغ هنگفت به باشگاهی دیگر منتقل نشد. او در سال‌هایی به رئال مادرید پیوست که این تیم با جذب بزرگ‌ترین ستارگان جهان به داشتن «کهکشانی» از بازیکنان فوتبال مشهور بود. زیدان یکی از مهم‌ترین ستاره‌های این کهکشان بود و از سایر ستاره‌های نورانی آن می‌شود به کسانی چون دیوید بکهام, روبرتو کارلوس, لوئیس فیگو, رائول گونزالس و رونالدو اشاره کرد.

زیدان پنج سال آخر عمر فوتبالی خود را در رئال گذراند و جمعاً در ۱۵۵ بازی لیگ اسپانیا به میدان آمد و ۳۴ گل به ثمر رساند.

اوج دوران او با این تیم در فینال جام باشگاه‌های اروپا ۲۰۰۱-۲۰۰۲ بود. این بازی در ورزشگاه همپدن پارک، گلاسکوی اسکاتلند بر‌گزار می‌شد و رئال مادرید و بایر لورکوزن در فینال در برابر هم قرار گرفته بودند. زیدان در این بازی گل پیروزی رئال را به ثمر رساند تا بالاخره قهرمانی جام باشگاه‌های اروپا را نیز به کارنامه‌اش اضافه کند. در ضمن گل او در این فینال از زیباترین گل‌های تاریخ فوتبال شمرده می‌شود.

زیدان در ۷ مه۲۰۰۶ آخرین بازی باشگاهی خود برای رئال مادرید (و آخرین بازی باشگاهی عمرش) را انجام داد. در این بازی که در ورزشگاه معروف سانتیاگو برنابئو انجام می‌گرفت، هم‌تیمی‌های او لباس ویژه‌ای پوشیده بودند که عنوان «زیدان، از ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶» را بر خود داشت. هواداران رئال به گرمی از زیدان استقبال کردند. این بازی مقابل ویلا رئال بود و نهایتاً ۳-۳ مساوی تمام شد. زیدان گل دوم تیمش را به ثمر رساند. در انتهای این بازی، او پیراهنش را با خوان رومان ریکلمه، از ویارئال، تعویض کرد. تشویق شدید تماشاچیان به حدی بود که او را به گریه انداخت. همچنین بازی با همین تیم در سال ۲۰۰۵ موضوع فیلم مستندی به نام «زیدان، چهره‌ای از قرن بیست و یکم» شد.

تیم ملی فرانسه

زیدان ملیت هر دو کشور الجزایر و فرانسه را دارد و بنابراین می‌توانست برای الجزایر نیز به میدان بیاید. معروف است که عبدالحمید کرمالی، مربی وقت الجزایر، در جوانی از دعوت زیدان خودداری کرده زیرا او برای یک هافبک «به اندازه کافی سریع نیست».

به هر حال زیدان در ۱۷ اوت ۱۹۹۴ برای اولین بار در تیم ملی فرانسه ظاهر شد. در این بازی، در مقابل جمهوری چک، او در دقیقه ۶۳ به عنوان تعویضی به میدان آمد. بازی ۰-۰ مساوی بود و زیدان در وقت کمی که داشت، دو گل به ثمر رساند تا ۲-۲ تمام شود و به این ترتیب از همان ابتدا نگاه همگان را به سوی خود جلب کرد.

زیدان در سال ۱۹۹۸ به همراه تیم ملی فرانسه، میزبان جام جهانی ۱۹۹۸ بود. او در بازی دوم فرانسه (که پیروزی ۴-۰ مقابل عربستان صعودی را در پی داشت) خطای بدی روی کاپیتان عربستان، فواد امین، مرتکب شد و به این ترتیب کارت قرمز دریافت کرد و از دو بازی محروم شد. در آن زمان ادعا می‌شد که امین لفظی به زیدان توهین کرده‌است. زیدان در یک چهارم نهایی مقابل ایتالیا به میدان آمد و پس از این‌که بازی بعد از ۱۲۰ دقیقه به پنالتی کشید، ضربهٔ پنالتی خود را به گل تبدیل کرد. او در فینال جام مقابل برزیل به میدان آمد و با به ثمر رساندن دو گل، پایه‌گذار پیروزی ۳-۰ تیمش شد تا فرانسه برای اولین بار در تاریخ، قهرمان جام جهانی شود. دو گل او در این بازی با ضربهٔ سر به ثمر رسید که به نوبهٔ خود برای هافبکی چون او قابل توجه بود. بسیاری این بازی را نقطه عطف تاریخ زندگی زیدان می‌دانند.

دو سال بعد زیدان از اعضای تیم ملی فرانسه در یورو ۲۰۰۰ بود. او از بهترین بازی‌کنان فرانسه در این جام بود. زیدان در یک چهارم نهایی از روی ضربهٔ آزاد مستقیم دروازهٔ اسپانیا را باز کرد و در آخرین ثانیه‌های بازی نیمه نهایی با پرتغال، گل طلایی را از روی نقطه پنالتی به ثمر رساند تا نقش عمده‌ای در رسیدن تیم به فینال داشته باشد. فرانسه در فینال نیز ایتالیا را، در یکی از جنجالی‌ترین بازی‌های تاریخ اروپا، ۲ بر ۱ شکست داد تا با فتح جام جهانی ۱۹۹۸ و یورو ۲۰۰۰ به یکی از پرافتخارترین تیم‌های تاریخ بدل شود. ۳۴ سال از آخرین باری که تیمی جام جهانی و جام ملت‌های اروپا را پشت سر هم به دست آورده بود، می‌گذشت. در این هنگام بسیاری فرانسه را بزرگ‌ترین تیم فوتبال دنیا می‌دانستند.

زیدان در جام جهانی ۲۰۰۲ نیز از اعضای تیمش بود اما به علت مصدومیت در دو بازی اول غایب بود. این تورنمنت، یکی از بدترین افتضاحات فرانسوی‌ها بود که با بازی‌های ضعیف بدون زدن حتی یک گل و با کسب تنها یک امتیاز از جام حذف شدند. زیدان تنها در بازی آخر مقابل دانمارک به میدان آمد.

در یورو ۲۰۰۴ نیز زیدان به همراه تیم ملی فرانسه به میدان آمد و شاهد باخت تیمش مقابل یونان، تیمی که بعدها قهرمان همان جام شد، بود. پس از این جام زیدان رسماً در ۱۲ اوت ۲۰۰۴ از فوتبال ملی کناره‌گیری کرد.

با این حال پس از این‌که فرانسه در راه صعود به جام جهانی ۲۰۰۶ به مشکلاتی برخورد زیدان در اوت ۲۰۰۵ (یک سال پس از کناره‌گیری) اعلام کرد که برای کمک به تیم ملی فرانسه برمی‌گردد و مجدداً به عنوان کاپیتان تیم انتخاب شد. او در ۳ سپتامبر ۲۰۰۵ اولین بازی خود پس از خداحافظی را مقابل جزایر فارو انجام داد و در پیروزی ۳-۰ تیمش نقش داشت. فرانسه نهایتاً به عنوان اولین تیم از گروه خود به جام جهانی ۲۰۰۶ صعود کرد.

در ۲۵ آوریل ۲۰۰۶، پس از یک فصل پر از مصدومیت در رئال مادرید، زیدان تصمیم نهایی خود برای کناره‌گیری از فوتبال، چه باشگاهی و چه ملی، را اعلام کرد. این کناره‌گیری به پس از اتمام جام جهانی ۲۰۰۶ حواله داده شد.

در ۲۷ مه ۲۰۰۶ زیدان در پیروزی ۱-۰ تیمش مقابل مکزیک نقش داشت و صدمین بازی ملی خود را در این بازی انجام داد. با این حساب او در کنار مارسل دسایی، دیدیه دشان و لیلیان تورام به یکی از تنها چهار بازی‌کنی بدل گشت که بیش از صدبار برای فرانسه به میدان آمده‌اند.

جام جهانی ۲۰۰۶

زیدان در جام جهانی ۲۰۰۶ برای سومین جام پیاپی در ترکیب تیم ملی فرانسه ظاهر شد و این بار بازوبند کاپیتانی را به دست داشت. او در هر دو بازی اول، مقابل سوئیس و کره جنوبی، کارت زرد گرفت و از بازی سوم محروم شد. در یک هشتم نهایی، مقابل اسپانیا، او به ترکیب تیم بازگشت و با یک گل و یک پاس گل نقش مهمی در صعود تیمش به یک چهارم نهایی داشت.

در یک چهارم نهایی، فرانسه در بازی حساسی مقابل برزیل، مدافع عنوان قهرمانی، قرار گرفت. این تکرار فینال جام جهانی ۱۹۹۸ بود. زیدان در این بازی، برای اولین بار در تاریخ فوتبال خود، به تیری هانری پاس گل داد تا فرانسه ۱-۰ پیروز بازی شود و به نیمه نهایی صعود کند. زیدان به دلیل بازی زیبا و حرکات تکنیکی منحصربه‌فرد خود در این بازی به عنوان بهترین بازیکن این دیدار انتخاب شد.

چهار روز بعد، فرانسه در نیمه نهایی مقابل پرتغال به میدان رفت تا زیدان از روی نقطه پنالتی دروازهٔ ریکاردو را باز کند و فرانسه به فینال راه پیدا کند.

در ۹ ژوئیه ۲۰۰۶ بازی فینال بین فرانسه و ایتالیا بر‌گزار شد و زیدان نیز به عنوان کاپیتان فرانسه به میدان آمد. این آخرین بازی تاریخ زندگی ورزشی او بود. او در دقیقهٔ ۷ از روی نقطهٔ پنالتی برای فرانسه گل زد تا به همراه پله، واوا و پل بریتنر یکی از چهار بازی‌کنی باشد که تا بحال در دو فینال جام جهانی گل زده‌اند. بازی در وقت معمولی ۱-۱ مساوی شد و کار به وقت اضافه کشید. نزدیک بود زیدان در وقت اضافهٔ اول با ضربهٔ سر دروازه را باز کند اما بوفون ضربهٔ او را مهار کرد. دقیقهٔ ۱۱۰ این بازی، که می‌رفت آخرین بازی زیدان باشد، به یکی از جنجالی‌ترین صحنه‌های تاریخ فوتبال در جهان بدل شد. در طی این صحنه (که در پایین شرح داده شده‌است) زیدان اخراج شد و نتیجتاً در ضربات پنالتی شرکت نداشت و فرانسه روی غیاب او و پاتریک ویرا (که مصدوم و تعویض شده بود) با نتیجهٔ ۵-۳ مغلوب شد.

با وجود حرکت جنجالی و اخراج زیدان در فینال، او عنوان به‌ترین بازی‌کن جام جهانی ۲۰۰۶ را از خود کرد تا کلکسیون افتخارات بی‌نظیرش کامل شده باشد.

درگیری با مارکو ماتراتزی در فینال

در دقیقهٔ ۱۱۰ بازی فینال، زیدان در صحنه‌ای بدون توپ با سر به شکم مارکو ماتراتزی ضربه زد. زمینهٔ این درگیری کلماتی بود که ماتراتزی به زیدان گفته بود (در پایین توضیح داده شده‌است). داور بازی، هوراشیو الیزوندو، این صحنه را ندیده بود اما لوئیس مدینا کانتالخو، داور چهارم، صحنه را گزارش کرد تا زیدان با دریافت کارت قرمز از بازی اخراج شود. او بازوبند کاپیتانی را به ویلی سانیول سپرد (تا او آن را به بازوی فابین بارتز ببندد) و از زمین خارج شد.

علت درگیری

پس از پایان بازی تحقیقات و لب‌خوانی‌های وسیعی برای مشخص شدن علت درگیری و کلمات تحریک‌کنندهٔ ماتراتزی صورت گرفت. بسیاری می‌گفتند ماتراتزی با توهینی نژادپرستانه زیدان را به «تروریست» بودن متهم کرده اما بعدها هم زیدان و هم ماتراتزی این را رد کردند. ماتراتزی ادعا کرد که توهینی که به زیدان کرده‌است بسیار عادی بوده و از آن نوعی است که در زمین فوتبال رایج است.

سه روز پس از بازی زیدان در دو مصاحبهٔ تلویزیونی در این مورد شرکت کرد. او در این مصاحبه‌ها اعلام کرد که ماتراتزی به خواهر و مادرش توهین کرده‌است و ضمن معذرت‌خواهی، اعلام کرد که از کاری که کرده پشیمان نیست. او در ضمن هرگونه توهین‌های نژادپرستانه از سوی ماتراتزی را غیرواقعی و محصول جنجال نشریات و رسانه‌ها دانست.

افتخارات

• جام جهانی: ۳ بار حضور (۱۹۹۸٬۲۰۰۲٬۲۰۰۶) - یک بار قهرمانی (۱۹۹۸) - یک بار نایب قهرمانی (۲۰۰۶)
• جام ملت‌های اروپا: سه بار حضور (۱۹۹۶٬۲۰۰۰٬۲۰۰۴)، یک بار قهرمانی (۲۰۰۰)
• جام باشگاه‌های اروپا: یک بار قهرمانی (در ۲۰۰۱-۲۰۰۲ با رئال مادرید)
• لیگ ایتالیا: دو بار قهرمانی (در ۱۹۹۶-۱۹۹۷ و ۱۹۹۷-۱۹۹۸ با یوونتوس)
• لیگ اسپانیا: یک بار قهرمانی (در ۲۰۰۲-۲۰۰۳ با رئال مادرید)
• جام بین‌قاره‌ای: دو بار قهرمانی (در ۱۹۹۶ با یوونتوس و در ۲۰۰۲ با رئال مادرید)
• سوپرکاپ اروپا: دو بار قهرمانی (در ۱۹۹۶ با یوونتوس و در ۲۰۰۲ با رئال مادرید)
• سوپرکاپ ایتالیا: یک بار قهرمانی (در ۱۹۹۷ با یوونتوس)
• سوپرکاپ اسپانیا: دو بار قهرمانی (در ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ با رئال مادرید)

جایزه‌ها و افتخارت شخصی

• سه بار بهترین بازیکن سال جهان از سوی فیفا (در ۱۹۹۸، ۲۰۰۰ و ۲۰۰۳)
• یک بار بهترین بازیکن سال اروپا (توپ طلایی) از مجلهٔ «فرنس فوتبال» (در ۱۹۹۸)
• یک بار باارزش ترین بازیکن جام باشگاه‌های اروپا (در فصل ۲۰۰۱-۲۰۰۲ با رئال مادرید)
• دو بار بهترین بازیکن جام جهانی (در جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان و 1998 فرانسه)
• بهترین بازیکن نیم‌قرن انتهایی قرن بیستم (در سال ۲۰۰۴ از سوی بازدیدکنندگان سایت اینترنتی یوفا)
• شوالیهٔ لژدواونور از ۱۹۹۸
• حامل مشعل المپیک در المپیک آتن ۲۰۰۴
• برنده یک عمر فعالیت ورزشی(جایزه ورزشی لاروس) در ۲۰۱۰

زندگی شخصی

زیدان از والدینی الجزایری در مارسی به دنیا آمده‌است و جوان‌ترین فرزند خانوادهٔ هفت نفری خود است (چهار خواهر و برادر بزرگ‌تر دارد). پدر و مادرش، اسماعیل و ملیکه، نام داشتند و نسب‌شان به روستایی در الجزایر برمی‌گشت او مسلمان و سنی مذهب است. حزب دست راستی فرانسه، جبهه ملی، ادعا می‌کرد که پدر زیدان در جریان جنگ استقلال الجزایر از «حرکی»ها بوده‌است (یعنی از کسانی که در رکاب ارتش فرانسه و علیه الجزایر جنگیده‌اند) اما زیدان این ادعا را به شدت رد کرده‌است. زیدان همیشه گذشته و تاریخ خود را ارج نهاده‌است زیدان در ۱۹۹۳ با ورونیک، رقاص و مدل اسپانیایی‌الاصل، ازدواج کرد. آن‌ها چهار پسر به نام‌های انزو (زادهٔ ۲۴ مارس ۱۹۹۵)، لوکا (زادهٔ ۱۳ مه ۱۹۹۸)، تئو (زادهٔ ۱۸ مه ۲۰۰۲) و الیاس (زادهٔ ۲۶ دسامبر ۲۰۰۵) دارند.

متفرقه

• الگوی زیدان در دوران جوانی که سبک بازی خود را ابتدا از وی تقلید می‌کرده انزو فرانچسکولی بازیکن اهل اروگوئه بوده و زیدان بعدها بدلیل تعلق خاطر به این بازیکن نام فرزند خود را انزو گذاشت.
• زیدان ۱۸۵ سانتیمتر قد دارد.
• زیدان هنگام انتقال از یوونتوس به رئال مادرید با قیمت ۴۷ میلیون پاوند لقب «گران‌ترین بازیکن تاریخ فوتبال تا آن هنگام» را به دست آورد.
• ۳۴امین تولد زیدان مصادف با آخرین بازی فرانسه در مرحلهٔ گروهی جام جهانی ۲۰۰۶ مقابل توگو بود. اما زیدان این بازی را به علت دریافت دو کارت زرد در دو بازی قبلی از دست داد. به هر صورت فرانسه در غیاب او نیز موفق به به پیروزی ۲-۰ شد و به مرحلهٔ بعدی راه یافت.
• زیدان دقیقاً چهار سال از پاتریک ویرا که در ۲۳ ژوئن ۱۹۷۶ به دنیا آمده بزرگ‌تر است.
• زیدان با شرکت‌هایی همچون لگو، آدیداس، کریستین دیور، جنرالی، فرانس تله‌کوم، اورنج، آئودی و فورد همکاری تبلیغاتی داشته‌است و از ثروت‌مندترین ورزش‌کاران جهان بوده‌است.